Honingbij (Apis mellifera)
Iedereen kent wel de vlijtige honingbij (Apis mellifera) door de honing die zij maken. Honingbijen zijn altijd te vinden in de buurt van bloeiende bloemen. Men vermoedt dat bijen oorspronkelijk uit het Oosten komen. De opvallend gestreepte, gemeen stekende honingbij hoort tot de vlijtigste insecten. Ooit leefde hij in Azië, maar tegenwoordig voelt hij zich overal ter wereld thuis, van de heetste woestijnen tot de koele hoogtes van de Alpen of het Andes-gebergte.
SNEL INFORMATIE OVER HONINGBIJ
Uiterlijke kenmerken van honingbij
Een honingbij heeft een bruin/gele vacht met zwarte strepen. Koninginnen hebben een donkere kleur met een lang lijf. Darren (mannetjes) zijn langer dan werksters, en hebben geen angel. Werksters zijn donker gestreept. Deze kleuren dienen als afschrikmiddel tegen vogels, hagedissen en kleine zoogdieren. De koningin heeft een lengte van ca. 1,8 centimeter, darren en werksters hebben een lengte van 1,2 tot 1,5 centimeter. Honingbijen hebben twee paar doorzichtige vleugels, dit maakt een pijlsnelle vlucht mogelijk.
- Lengte: koningin ca. 1,8 centimeter, darren en werksters ca. 1,2 tot 1,5 centimeter.
- Kleur en uiterlijk: koninginnen donker met een lang lijf. Darren zijn langer dan werksters, en hebben geen angel. Werksters zijn donker gestreept.
- Monddelen: Bijen hebben een zuigsnuit
- Vleugels: 2 paar vleugels
Waar kun je honingbijen zien
Bij ons zijn honingbijen alleen in de warmere maanden actief. En zelfs in die tijd blijven ze tijdens koele of winderige dagen liever in de bijenkorf. Honingbijen zijn relatief grote insecten en daarom makkelijk te ontdekken als ze in de tuin rond wilde bloemen zweven. Als een honingbij zijn snuit in een bloem steekt om nectar op te zuigen, is dit met het blote oog goed zichtbaar. Tegelijkertijd blijven er pollen aan de poten hangen. Daarbij is normaal gesproken goed te zien hoe ze de stuifmeelkorrels in de ‘korfjes’ aan de achterpoten borstelen.
Waar komt de honingbij vandaan
Men vermoedt dat de honingbij oorspronkelijk uit India komt; tegenwoordig komen bijen over de hele wereld voor op plaatsen waar bloeiende planten zijn.
Wat eet een honingbij
Wilde honingbijen bouwen hun bijenkorf in holle bomen, onder uitstekende rotspunten en in holtes. Tegenwoordig nestelen bijen vooral in kunstmatige korven. Als de bloemen in de lente en zomer bloeien, verlaten de werksters de bijenkorf en gaan op zoek naar nectar en pollen waar honing van gemaakt wordt. De nectar wordt in hun maag verzameld, terwijl de werksters de pollen bijeen borstelen in hun ‘korfje’ aan de achterpoten.
Levenscyclus van de honingbij
Het leven van een honingbij begint op het moment dat de koningin in elke cel van een raat een eitje legt. Als het eitje onbevrucht is, ontstaat er een dar, uit een bevrucht eitje komt een werkster. Drie dagen later komt de larve uit en wordt drie dagen lang met koninginnegelei, een substantie die door de werksters gemaakt wordt, gevoed. Vanaf de vierde dag krijgen de werkster- en darlarven honing en stuifmeel te eten. Als een werksterlarve wordt doorgevoed met koninginnegelei, ontwikkelt zich een koningin. Het duurt ongeveer acht dagen voordat de larven volgroeid zijn.
- Gedrag: leven in kolonies Voedsel: nectar en pollen
- Levensverwachting: koninginnen 7 jaar, darren 4-5 weken, werksters 8 weken
Larven
In die tijd vervelt de larve meerdere malen totdat zij een zijdecocon spint en zich verpopt. Werksters doen eigenlijk al het werk in de kolonie. Tijdens de eerste drie dagen van hun leven houden ze het nest schoon. Daarna voeren ze alle larven tot de tiende dag. Na de tiende dag worden hun was-producerende organen actief, en beginnen ze met de bouw van nieuwe cellen. De l6de tot de 20ste dag brengen ze door met het verzamelen van nectar en stuifmeel die door terugkerende werksters naar het bijennest worden gebracht. Ongeveer rond de 20ste dag staan ze ‘op wacht’ bij de ingang van de bijenkorf voordat ze tenslotte voor het eerst uitvliegen om nectar en pollen te verzamelen.
- Eieren: tot 1500 per dag waaruit na drie dagen een larve komt
honingbij
De koningin van de honingbij
De koningin is het middelpunt in een bijenkorf. Zij heerst over de hele kolonie van (vrouwelijke) werksters en (mannelijke) darren. Gedurende haar hele leven (1-7 jaar) legt de koningin 1500 eitjes per dag. De sleutel tot de leidende positie van de koningin is een speciale geurstof die zij produceert: de koninginnen-stoffen. Ze verspreidt dit feromoon in de hele bijenkorf en verhindert op die manier de volledige geslachtsontwikkeling van de werksters.
Vroeg of laat wordt de koningin te oud om voldoende geurstof over het hele nest te verdelen. In dat geval beginnen de werksters direct met het bouwen van speciale koninginnencellen (moerdoppen). Meestal heeft dat tot gevolg dat de heersende koningin het nest verlaat aan het hoofd van een zwerm bijen om elders een nieuwe kolonie te maken. Haar plaats wordt dan door de eerstgeborene van de uitkomende jonge koninginnen ingenomen.
Zelfverdediging
Als een honingbij haar krachtigste wapen inzet, haar angel, dan betekent dit tegelijkertijd het einde van haar leven. Want de met weerhaakjes bezette angel blijft in het slachtoffer steken, terwijl het gif blaasje eraan vast blijft zitten. Terwijl de honingbij alle moeite doet om zich te bevrijden, wordt haar steekapparaat uitgerukt, en sterft zij uiteindelijk. Ondanks hun angel hebben honingbijen veel vijanden en worden door bijeneters in grote aantallen verorberd.
Horzels vormen bijvoorbeeld een bedreiging: ze zweven voor de bijenkorf in afwachting van de terugkerende werksters. Vervolgens storten ze zich op hen en slepen de bijen naar hun eigen nesten om ze daar op te peuzelen. Sommige wespensoorten vallen ook bijen aan. Zo vangt de bijenwolf bijen op bloemen door ze te verlammen met hun angel en ze naar hun nest te brengen waar ze aan hun larven worden gevoerd.
Verwante soorten
De reuzehoningbij (Apis dorsata) leeft in de tropen en bouwt reusachtige, onregelmatig gevormde bijenkorven aan bomen.
Groepen
- Orde: Vliesvleugeligen
- Familie: Bijen
- Klasse: Insecten
- Geslacht&soort: Apis mellifera
Buitenlandse benaming
Honingbij
Honey bee
Abeille
