Zwarte neushoorn (Diceros bicornis)

De zwarte neushoorn ook wel puntlipneushoorn genoemd heeft een leigrijze huid die snel de kleur van de grond aanneemt waarin hij zich wentelt. Helaas wordt hij met uitsterven bedreigd, omdat zijn hoorns door stropers nog altijd zeer begeerd worden. De zwarte neushoorn eet meestal bladeren van lage bomen. Ondanks zijn enorme lichaamsmassa kan hij echter een onvoorzichtige toeschouwer met hoge snelheid aanvallen. Dergelijke aanvallen worden echter meestal voortijdig beëindigd.

• Orde: Onevenhoevigen.
• Familie: Neushoorns.
• Geslacht & soort: Diceros bicornis.
• Categorie: Zoogdieren

Uiterlijke kenmerken van de zwarte neushoorn

Huid: De huid is dik, onbehaard en leigrijs, rolt zich door de modder en zand ter verkoeling en bescherming van zijn huid tegen stekende insecten.

Hoorns: De hoorns bestaan o.a. uit keratine (net als de hoeven) en zitten op een knobbel aan het neusbeen. De voorste hoorn kan 50 tot 138 centimeter lang worden.

Zintuigen: De neushoorn kan niet erg goed zien, maar heeft een scherp gehoor. Zijn reukzin is het best ontwikkeld, daarmee merkt hij zowel roofdieren als soortgenoten op.

Bovenlip: De bovenlip is spits en geschikt om planten mee vast te pakken. Bij het eten trekt de zwarte neushoorn planten uit de grond, net als de olifant met zijn slurf.

Afmetingen

De zwarte neushoorn heeft een lengte van 3 tot 3,5 meter, een hoogte van 1,4 tot 1,8 meter, en weegt 900 tot 1500kg.

Waar leeft een zwarte neushoorn

De zwarte neushoorn leeft tegenwoordig alleen nog in kleine gebieden in oostelijk en zuidelijk Afrika. In 1984 waren er nog 8800 zwarte neushoorns, maar het aantal neushoorns is de afgelopen jaren drastisch gedaald. Momenteel leven er 5600 nog zwarte neushoorns in Afrika en zijn ze nog steeds een ernstig bedreigde diersoort op de Rode lijst van IUCN. Men hoopt dat de populaties tenminste in het zuidelijk verspreidingsgebied bescherm en gecontroleerd kunnen worden.

Leefwijze

De zwarte neushoorn leeft oorspronkelijk in heuvelachtige gebieden aan de rand van het bos. De stieren leven solitair, maar hun gebieden overlappen die van andere stieren en ze treffen elkaar ook vaak bij de gemeenschappelijke drinkplaatsen. De regelmatige bezoekers blijken elkaar te kennen en te tolereren, want ze verdrijven iedere onbekende neushoorn die bij de drinkplaats komt. Luid snuivend woelen ze met hun poten de grond open en doen schijnaanvallen om de indringer te verdrijven. Ze botsen echter slechts zelden echt op elkaar. Neushoorns communiceren met elkaar door middel van geuren. Ze sproeien urine op de paden en deponeren hun uitwerpselen op gemeenschappelijke plaatsen. Daarna lopen ze met hun achterpoten door de mest om de geurstoffen mee te nemen.

• Geluid: Grommen en piepen, meerdere keren snuiven als alarmgeluid.
• Gedrag: Solitair, hoofdzakelijk ’s nachts actief.
• Voedsel: Takken en bladeren van bomen en struiken, bepaalde vruchten, lange grassen en kruiden.
• Levensverwachting: 40 jaar in gevangenschap.

Wat eet een zwarte neushoorn

De zwarte neushoorn eet bladeren van bomen en struiken en zo’n 70 kilo aan hoge grassen per dag. De neushoorn moet eenmaal per dag drinken en komt daarom niet verder dan vijf kilometer van de dichtstbijzijnde drinkplaats. De zwarte neushoorn drink zo’n 100 liter water per dag! Met zijn hoorn scheurt hij takken los en met zijn bovenlip, die speciaal geschikt is om dingen vast te pakken, trekt hij de bladeren en scheuten ervan af. Hij rukt ook kleine zaadjes uit en eet de vruchten van bomen en laag groeiende planten. Hij is niet erg handig in het grazen op de grond, maar bundels hoog gras kan hij uitrukken en eten.

Droge gebieden

In droge gebieden graaft hij soms met zijn voorpoten naar water. Op zijn gang naar de waterplaats gebruikt hij altijd dezelfde platgetreden paden, die tussen de omliggende vegetatie duidelijk herkenbaar zijn. In de ochtend en avondschemering zoekt de zwarte neushoorn naar voedsel.

Verschil tussen zwarte neushoorn en witte neushoorn

De zwarte neushoorn lijkt op de witte neushoorn, maar is goed te herkennen aan zijn puntige lip. De bek van de witte neushoorn is breder.

Over de voortplanting

Om zijn interesse voor een vrouwtje te verkondingen, schraapt de stier met zijn hoorns over de grond, en loopt met veel lawaai heen en weer, waarbij hij urine verspreidt. Soms wijst een vrouwtje de neushoorn af, soms zelfs agressief. Na een draagtijd van ongeveer 15 maanden trekt het vrouwtje zich voor de geboorte van het kalf in het struikgewas terug. Het kalf kan na 10 minuten al lopen, maar het gevaar bestaat dat het onder de voet gelopen wordt. Daarom houdt de moeder het kalf nog enkele weken verscholen en verdedigt het hartstochtelijk tegen roofdieren. Na zeven jaar is het jong volgroeid.

Jong van een zwarte neushoorn

Het jong drinkt de eerste twee jaar moedermelk. Bij de geboorte heeft hij nog geen hoorns, die ontwikkelen zich pas later.

• Geslachtsrijp: vrouwtje met 4 tot 5 jaar, mannetje met 7 tot 8 jaar.
• Paartijd: het hele jaar.
• Draagtijd: 450 tot 470 dagen.
• Aantal jongen: 1 kalf.

Neushoorn weetjes

• De zwarte neushoorn kan een snelheid van 50 kilometer per uur halen en zelfs een leeuw doden. Ook aan voertuigen kan hij schade aanrichten.
• Ossenpikkers zitten vaak op de ruggen van neushoorns en verrichten nuttige diensten. Ze verwijderen niet alleen de teken, maar krijsen ook luid wanneer er vijanden naderen.
• Men heeft eens gezien hoe een vrouwtje van de zwarte neushoorn in de modder lag, terwijl een zestal schildpadden de teken van haar huid aten.
• Kalveren van de zwarte neushoorn volgen hun moeder, die voor hen een weg door de dichte begroeiing baant. Jonge witte neushoorns lopen daarentegen meestal voorop.
• De ‘hulpvaardige’ ossenpikker rijdt mee op de rug van de neushoorn en pikt de vliegen en teken uit de huid.

Verwante soorten van de zwarte neushoorn

Witte neushoorn, Indische neushoorn, Javaanse neushoorn en Sumatraanse neushoorn.