Vogelspin (Theraphosidae)
Vogelspinnen (Theraphosidae) behoren tot de grootste op land levende ongewervelde dieren en bereiken de hoogste ouderdom. De vogelspin wordt alleen boosaardig als hij geprikkeld wordt. Ook in Zuid-Europa leven grotere behaarde spinnen of tarantula’s. Zij worden echter zelfden langer dan 40 mm en zijn niet erg nauw verwant aan vogelspinnen. De naam vogelspin wordt veel gebruikt voor grote, behaarde spinnen.
SNEL INFORMATIE OVER VOGELSPINNEN
Uiterlijke kenmerken
Volwassen vogelspinnen wegen tussen 80 en 90 gram. De lengte is 6 tot 9,5 cm, en de spanwijdte van de poten kan tot 26 centimeter zijn. De lichaamsharen reageren extreem sterk op trillingen en de grijpkaken zijn naar voren gericht (‘orthognaat’). De vogelspin heeft acht kleine ogen, en acht poten en twee tasterpoten. Ze hebben meestal verschillende kleuren, met zwart vermengde bruintinten. Sommige vogelspin soorten hebben heel opvallende kleuren.
- Gewicht: 80 tot 90 gram
- Lengte: 6 tot 9,5 centimeter
- Spanwijdte van de poten: 26 centimeter
Kenmerken van vogelspinnen
- De lichaamsharen reageren buitengewoon sterk op trillingen
- De acht kleine ogen kunnen nauwelijks meer zien dan het onderscheid tussen licht en donker.
- De grijpkaken zijn, zoals bij alle oorspronkelijke weefspinnen, naar voren gericht.
Waar leven vogelspinnen
De vogelspin leeft overal op de wereld waar het warm genoeg is, maar hoofdzakelijk in de Amerikaanse tropen. Sommige soorten zijn bedreigd omdat ze in een te groot aantal verzameld en verkocht worden als huisdier. In de tropische regenwouden worden de soorten bedreigd door verlies van leefomgeving. Vogelspinnen zijn voornamelijk bosbewoners en geven er de voorkeur aan om op boomstammen te zitten. Ze hebben aan de uiteinden van hun poten hakerige haarborstels, waarmee ze zelfs op de gladste bladeren kunnen lopen zonder uit te glijden. Enkele vogelspinnen leven in holletjes die ze met spinzijde hebben bekleed. Vrouwtjes van veel van deze spinnen brengen vaak bijna hun hele leven in deze holletjes door en vangen insecten, die te dichtbij komen. Er leven ongeveer veertig soorten vogelspinnen. Deze komen hoofdzakelijk in de warme woestijnen van het zuidwestelijke deel van de VS voor.
Leefwijze
- Levensverwachting: 10 tot 20 jaar.
- Gedrag: Solitair
- Kleur: Meestal verschillende kleuren met zwart vermengde bruintinten. Sommige vogelspinnen hebben heel opvallende kleuren.
- Voedsel: Sprinkhanen, kevers, nachtvlinders, pissebedden, miljoenpoten, andere spinnen. Grotere soorten eten hagedissen, kleine slangen, kikkers, padden, muizen en kleine vogels.
Wat eet een vogelspin
Anders dan de naam doet vermoeden, eet een vogelspin zelden kleine vogels, of jonge nestvogels. Meestal voeden vogelspinnen zich met kleinere hagedissen, jonge slangen en amfibieën, en vooral met boomkikkers en kleine knaagdieren. De kleinere vogelspinsoorten uit de bossen en woestijnen jagen in hoofdzaak op insecten. De vogelspin doorboort zijn prooi met zijn lange grijpende kaken en verlamt hem door gif in zijn lichaam te spuiten. Vervolgens kraakt en vermorzelt hij zijn prooi tussen zijn krachtige kaken en spuit tegelijkertijd een vloeistof in om de prooi te kunnen verteren.
Verdedigingsmechanismen
Vogelspinnen hebben een hele reeks verdedigingstactieken tegen eventuele vijanden. Een aantal spinnen gaat op de rug op de grond liggen met het voorste deel van het lichaam en voorpoten omhoog om de tegenstander te laten schrikken. Andere soorten keren de aanvaller hun achterwerk toe en spuiten hem een vies ruikende vloeistof recht in het gezicht. In sommige gevallen strijkt de spin met zijn poten fijne haartjes van het uiteinde van zijn achterlijf af die hij naar zijn tegenstander toe wappert. Ieder haartje is met fijne naaldjes bedekt. Als deze met huid of ogen in contact komen is dit niet alleen pijnlijk, maar ook gevaarlijk. Deze tactieken worden toegepast tegen vijanden zoals neusberen, wasberen, stinkdieren en tegen vogels, hagedissen en kikkers.
Doodsvijand
De absolute doodsvijand van een vogelspin is een op spinnen jagende wesp, die bekend staat onder de naam ‘spinnendoder‘. Deze wesp verlamt de spin met een steek. Dan sleept hij hem naar zijn holletje en bewaart hem als levende voorraad voor zijn larven. De meeste vogelspinnen zijn, in tegenstelling van hun griezelige reputatie, vredelievend, en vallen alleen mensen aan als ze echt geprikkeld raken.
Voorplanting
De paring van een vogelspin kan op verschillende tijden plaatsvinden. Na bijvoorbeeld een regenbui in woestijnachtige gebieden kunnen ’s nachts grote aantallen mannetjes opduiken die op zoek gaan naar een vrouwtje. Bodem bewonende soorten dringen het holletje van het vrouwtje binnen om te paren. Soorten die op bomen leven, vinden hun partner met behulp van reukzin. Na de paring ontwikkelen de eieren zich in het lichaam van het vrouwtje in een aantal dagen dat specifiek is voor de soort. De ontwikkeling van pas uitgekomen jonge spin tot volwassen spin kan geruime tijd duren. Bij de Amerikaanse woestijnsoorten kan het wel tien jaar duren, terwijl de soorten in het tropische regenwoud maar drie of vier jaar nodig hebben. Net als bij andere spinnen gaat de groei met vervellingen gepaard. Pas na de laatste
- Geslachtsrijp: Met 3 tot 10 jaar.
- Paartijd: Van soort tot soort verschillend.
- Aantal eieren: tot 3000.
- Ontwikkelingsduur: 2 tot 3 weken.
Vogelspin weetjes
- De grootste vogelspin is de Theraphosa leblondi die een lichaamslengte van 9,5 centimeter en pootspanwijdte van 26 centimeter kan bereiken.
- De enige aan vogelspinnen verwante soort die in Midden Europa leeft, is de zeldzame behangersspin, Atypus, die in drie soorten voorkomt.
Verwante soorten vogelspinnen
Over de hele wereld bestaan er ongeveer 300 vogelspin soorten die in de tropen en in de subtropen leven.
Groepen
- Klasse: Spinachtigen
- Onder-orde: Vogelspinachtigen
- Familie: Theraphosidae
- Categorie: Spinnen
Buitenlandse benaming
Vogelspin
Tarantula
Tarentule
