Zwarte weduwe (Latrodectus mactans)
De zwarte weduwe (Latrodectus mactans) is een webspin, waarvan de naam op een weinig sympathiek gedrag wijst. Na de paring wordt het vrouwtje soms weduwe door het kleinere mannetje op te eten. Zwarte weduwen leven in warme streken. Ze staan bekend om het sterke gif waarmee ze prooidieren, maar slechts zelden een mens kunnen doden. Wel zijn ze extra gevaarlijk door hun voorliefde voor door mensen gemaakte onderkomens, zoals opbergplaatsen en toiletten.
SNEL INFORMATIE OVER ZWARTE WEDUWE
Uiterlijke kenmerken
Het zwarte weduwe vrouwtje kan zo’n 38 cm lang worden, het mannetje veel kleiner. Ze hebben acht poten en twee tasterpoten. Ze heeft een zijdeachtig-zwart lichaam met een felrode tekening op het achterlijf die van soort tot soort verschilt. Het achterlijf van het mannetje is smaller en fijner getekend. Het gif is een zenuw gif (neurotoxine), voor de mens gevaarlijk, maar zelden dodelijk.
Waar leeft de zwarte weduwe
De zwarte weduwe leeft overal op de wereld in warmere streken. De mens heeft het verspreidingsgebied van enkele soorten vergroot, bijvoorbeeld door de export van fruit. De soortbescherming is wijd verbreid en de zwarte weduwe lijkt geen bijzondere bescherming nodig te hebben. Een uitzondering vormt een soort in Madagaskar, die mogelijk bedreigd is.
Leefwijze
De beruchte zwarte weduwe bewoont een grote verscheidenheid aan leefomgevingen in de natuur en in cultuurland, maar ze is het bekendst als bewoner van menselijke huizen. Deze dieren hebben een voorkeur voor donkere, verborgen plekjes in kelders, opslagplaatsen, bijgebouwen, en huizen, en spint haar web regelmatig onder vloerplanken, in afvalhopen en zelfs dwars over de balken van buitentoiletten.
De zwarte weduwe is een schuw en solitair dier en valt mensen alleen aan wanneer ze wordt verrast en zich bedreigd voelt. Het gif dat ze afscheidt is een neurotoxine. Het werkt op het zenuwstelsel, leidt tot hevige pijnen en spierkrampen en bemoeilijkt bovendien het ademen. Deze symptomen zijn voor mensen weliswaar onaangenaam, maar leiden niet perse tot de dood. De gifklieren bevinden zich in het voorste lichaamsdeel van het dier, ook wel cephalothorax genoemd. Het daar geproduceerde gif stroomt via kanaaltjes in de gebogen cheliceren. Omdat de monddelen van de spin alleen gebouwd zijn om te zuigen, maakt ze met haar ‘giftanden’ een stekende beweging om het gif in het lijf van het slachtoffer te spuiten.
- Gedrag: solitair
- Voedsel: vliegen, vlinders, mieren, kevers en spinnen
- Levensverwachting: in gevangenschap meerdere jaren, in de natuur doorgaans een jaar.
Kenmerken van de zwarte weduwe
Het vrouwtje van de zwarte weduwe is veel groter dan het mannetje.
De poten van het vrouwtje zijn zwart en dun met enkele stekels. Het mannetje heeft oranje met donkere banden.
Het achterlijf heeft een zijdeachtig zwart met felrode tekening, vaak in de vorm van een zandloper. Het achterlijf van het mannetje is smaller en fijner getekend.
Palpen zijn een soort poten aan de kop. Tijdens de paring draagt het mannetje zijn zaadpakketje ermee over.
De Kaken(cheliceren) doorboren een slachtoffer en spuiten gif en verteringssappen in.
De zwarte weduwe heeft een spinklieren (spintepels) orgaan achteraan de buikzijde van het achterlijf. Deze produceren draden van zijde om het web en de cocon mee te bouwen en prooien in te spinnen.
Wat eet een zwarte weduwe
De zwarte weduwe eet vliegen, vlinders, en andere vliegende insecten, evenals mieren, kevers en zelfs enkele andere soorten spinnen. Ze weeft een warrig, driedimensionaal web, vaak voorzien van een ondiep gat waarin ze zich terugtrekt. Het web van het mannetje is behoorlijk wat kleiner. De spin wacht in haar web tot een prooi de draden aanraakt. Als een insect in het net komt, raakt hij verward in de draden. De spin voelt zijn bewegingen en schiet direct toe om het slachtoffer met kleverige draden ‘in te spinnen’.
Direct spuit ze haar gif in het lichaam van het dier, samen met het speeksel dat een verteringssubstantie bevat. Daarna gaat ze door het verlamde slachtoffer in spinseldraden in te pakken. In de loop van de daaropvolgende uren verteert het speeksel de lichaamsinhoud van de prooi. Dan zuigt de zwarte weduwe de (voor)verteerde lichaamsinhoud op, waarbij ze haar gespierde maag als pomp gebruikt. De prooi verschrompelt tot een leeg omhulsel, dat de spin verwijdert door het uit het web te knippen en op de grond te laten vallen.
Voortplanting
Voordat het mannetje van de zwarte weduwe op zoek gaat naar een vrouwtje, spint hij een klein netje, wrijft daar zijn achterlijf tegenaan en zet een druppel zaadvloeistof af. Hij zuigt deze vloeistof op met zijn bevruchtingsorganen die op korte poten lijken, de palpen. Vervolgens zoekt hij een partner en maakt zijn bereidheid om te paren duidelijk door aan haar web te schudden. Tijdens de paring brengt het mannetje het zaad via de palpen in de geslachtsopening van het vrouwtje.
Er vindt slechts één paring plaats, omdat het vrouwtje het zaad opslaat en gedurende meerdere maanden gebruikt om vijf tot zes legsels te bevruchten. In gevangenschap produceren sommige vrouwtjes meer dan een dozijn legsels van 10 tot 100 of meer spinnen eieren. Het vrouwtje spint een speciale cocon van zijde en zet daarin de bevruchte eieren af. Uit de eieren komen bleekgekleurde miniatuuruitgaven van de volwassen spinnen, die al snel zelfstandig worden.
- De paring vindt plaats in het warme jaargetijde, met één paring kan het vrouwtje meerdere legsels eieren bevruchten
De zwarte weduwe en de mens
De zwarte weduwe heeft de naam een mensendoder te zijn. Toch is het aantal mensen dat werkelijk aan haar gif is gestorven maar aanzienlijk klein. De zwarte weduwe is een schuw dier, dat eerder geneigd is de mens te ontlopen dan werkelijk aan te vallen. Hoogstwaarschijnlijk zijn de meeste slachtoffers kinderen, ouderen of zieke mensen die voor het gif extra gevoelig kunnen zijn.
Zwarte weduwe weetjes
- De wijdverbreide overtuiging dat het vrouwtje na de paring het mannetje opeet, klopt niet altijd. Het ontstaan van deze theorie hangt wellicht samen met het feit dat het mannetje na diverse paringen verzwakt en bijna dood is, en dan door het vrouwtje wordt verorberd.
- Zwarte weduwen wordt met succes en in grote aantallen in de Londense dierentuin gekweekt. Hier heeft men individuele mannetjes vaak vele keren laten paren.
- Het mannetje van de zwarte weduwe is veel kleiner dan het vrouwtje en is voor mensen ongevaarlijk, omdat het slechts een geringe hoeveelheid gif produceert. Zijn gifkaken zijn te klein om de menselijke huid te kunnen doorboren.
- In europa leeft de L. tredecimguttatus, ook wel bekend als malmignatte. Zijn beet is minder giftig dan de tropische spinnen soorten.
- Ook veel andere spinnen behoren tot dezelfde familie van deze spin.
Verwante soorten
Meerdere soorten van dezelfde familie lijken op het eerste gezicht op Latrodectus.
Groepen
- Klasse: Spinachtigen
- Orde: Echte spinnen
- Familie: Kogelspinnen
- Geslacht en soort: Latrodectus mactans
- Categorie: Spinnen
Buitenlandse benaming
Zwarte weduwe
Black Widow
Veuve noire
